تغذیه در دوران قبل از بارداری تاثیر زیادی بر روند بارداری دارد. بهطوری که تغذیه نامناسب در دوران بلوغ و حتی کودکی میتواند رشد و نمو را تحت تاثیر قرار دهد و با توقف رشد قدی و یا رشد محوطه لگن در دختران موجب محدود شدن فضای لگن شود. رژیم لاغری طولانی مدت میتواند موجب آمنوره ( عدم قاعدگی ) و در نهایت کاهش شانس باروری شود. همچنین کمبود مواد مغذی در دوران قبل از بارداری میتواند موجب کاهش ذخایر مواد مغذی و تاثیر منفی بر باروری شود.
میزان ذخایر چربی بدن قبل از بارداری بهطور موثری بر قابلیت باروری تاثیر دارد. بهطوری که افراد با ذخایر چربی کمتر از ۱۷٪ وزن بدن اغلب قاعدگی ندارند و آنهایی که چربی بدنشان کمتر از ۲۲٪ است، با اختلال در تخمک گذاری مواجهاند. کاهش ذخایر چربی را معمولا در زنانی که تمرینات ورزشی بیش از حد و غیر اصولی انجام داده و یا میدهند و یا رژیمهای لاغری شدید و متعدد داشتهاند میتوان دید. همچنین افرادی که با اختلالات خوردن نظیر بیاشتهایی عصبی مواجهند در زمره کاهش ذخایر چربی قرار میگیرند. علیرغم آن چه گفته شد، خوشبختانه تحقیقات نشان داده است که اصلاح رژیم غذایی میتواند از اختلالات تخمک گذاری کاسته و باروری را بهبود بخشد.
برای داشتن یک بارداری و زایمان ایمن باید قبل از بارداری خانمها نکات زیر را رعایت نمایند:
- برنامه غذایی مناسب داشته باشند ( رعایت سه اصل تعادل، تناسب و تنوع. یعنی در روز به مقدار کافی، متناسب و به شکل متنوع از مواد غذایی در گروههای غذایی اصلی استفاده نمایند).
- قبل از باردار شدن تا حد امکان وزن خود را به محدوده BMI طبیعی برسانند. در صورتی که BMI فرد کمتر از ۱۸/۵ یا بالاتر از ۲۵ باشد باید رژیم غذایی متناسب برای او در نظر گرفته شود و بهتر است تا رسیدن به وزن مطلوب، بارداری خود را به تاخیر اندازد.
- بهتر است از بارداری قبل از ۱۸ سالگی اجتناب گردد زیرا معمولا در این سنین ذخایر بدن زن جوان ناکافی است و در صورت بارداری، مادر علاوه بر مشکل تامین سلامت خود با مسئله تامین مواد مغذی برای رشد جنین مواجه میشود.
- ترجیحا از ۳ ماه قبل از بارداری تا پایان بارداری روزانه یک قرص فولیک اسید مصرف نمایند. مصرف فولیک اسید قبل از بارداری، از تولد نوزاد مبتلا به نقص لوله عصبی پیشگیری میکند.
- در صورت وجود کم خونی قبل از بارداری بهتر است درمان صورت پذیرد. بسته به شدت آنمی میزان مصرف مکمل آهن متفاوت است. استفاده از منابع غذایی غنی از آهن در هنگام درمان کم خونی ضروری است.
- در صورت ابتلا به دیابت و چاقی ( BMI>=30 )، لازم است کاهش وزن تا رسیدن به محدوده BMI طبیعی صورت گیرد. علاوه بر کنترل مرتب قند و چربی خون، مصرف غذاهای کم چرب و غنی از کربوهیدارت مرکب با اندیس گلایسمی پایین و مصرف غذاهای حاوی فیبر و همچنین انجام منظم تمرینات ورزشی توصیه میشود. این افراد باید به مشاور تغذیه ارجاع داده شوند.
جهت اطلاعات بیشتر مقالهی تغذیه در بارداری را مطالعه فرمایید.