بدن انسان به ۱۳ نوع ویتامین نیاز دارد که ۹ عدد از آن‌ها محلول در آب و ۴ عدد دیگر محلول در چربی است. زمانیکه این ویتامین‌ها از طریق مواد غذایی به میزان کافی به بدن نرسد ، با مصرف مکمل‌هایی که حاوی ویتامین‌های خاص هستند باید کمبود آن‌ها را جبران کنیم.
مصرف برخی ویتامین ها در زمان و شرایط خاص باعث کاهش عوارض جانبی و جذب بهتر آن‌ها میشود؛ که در ادامه به آن میپرداریم:
آهن
جذب آهن از مکمل‌ها اگر همراه غذا داده شوند تا ۵۰٪ کاهش می‌یابد. بهترین جذب آهن وقتی است که با معده‌ی خالی و با ۸ انس آب و یا آب پرتقال ( به دلیل محتوای ویتامین C ) داده شود که در حقیقت این کار می‌تواند جذب آهن را تا ۸۵ درصد افزایش دهد. اما در صورتیکه شما از آن دسته افرادی هستید که با مصرف قرص آهن حالت تهوع پیدا میکنید بهتر است آن را پس از غذا که معده پر است و قبل از خواب مصرف کنید و توجه کنید غذاهایی که مصرف میکنید شامل غذاهایی که جذب آهن را کاهش می‌دهد ( جلوتر به آن‌ها اشاره میکنیم) نباشد.
بین مصرف قرص آهن با مکمل کلسیم یا مواد غذایی حاوی کلسیم مانند شیر باید فاصله زمانی ۳ الی ۴ ساعت وجود داشته باشد.
فرآورده‌هایی مانند پنیر، ماست، دوغ، تخم‌مرغ، اسفناج، چای و قهوه جذب آهن را کم میکنند و باید بین مصرف آن‌ها با قرص آهن فاصله‌ی زمانی رعایت شود.
ویتامین D
برخلاف آهن که قبل تر به آن اشاره شد، ویتامین D بهتر است همراه با غذا و با معده‌ی پر مصرف بشود تا قدرت جذب آن افزایش پیدا کند. از آنجایی که ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است توصیه میشود این ویتامین با غذاهای چرب مصرف شود.
کلسیم
کلسیم هم مانند ویتامین D بهتر است با معده پر و همراه با غذا مصرف شود زیرا اسید معده که برای هضم غذا ترشح میشود، میزان جذب کلسیم را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف مکمل کلسیم با غذا عوارض گوارشی آن مانند معده درد را کاهش می‌دهد و بهتر است با یک لیوان بزرگ آب مصرف بشود.
اگر در روز چند قرص کلسیم مصرف میکنید بهتر است بین آن‌ها فاصله بدهید و همه را یکجا مصرف نکنید.
مولتی ویتامین
بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین‌ها بسته به اینکه حاوی چه ویتامین‌هایی است، متغیر است. در صورتیکه مولتی ویتامین حاوی ویتامین‌های A، D و K باشد بهتر است با معده‌ی پر و همراه با غذاهای چرب و روغن‌دار استفاده بشود و عصرانه مناسب ترین وعده ایست که همراه آن این دسته از مولتی ویتامین‌ها را مصرف کنید.
اگر مولتی ویتامین حاوی آهن باشد، از آنجایی که برخی مواد میزان جذب آهن را کاهش می‌دهند، بهتر است با معده‌ی خالی مصرف بشوند.
مولتی ویتامین‌هایی که حاوی ویتامین‌های محلول در آب هستند مثل ویتامین‌های گروه B و ویتامین C بهتر است با معده خالی مصرف بشوند.
در ادامه برخی از مولتی ویتامین های موجود در بازار را معرفی کرده و ویژگی‌های هر کدام را بررسی میکنیم:
۱- فارماژلیتان (Pharmagelitan)
این مولتی ویتامین برای افزایش قوای ذهنی و جسمی بسیار مناسب میباشد. با استفاده از گیاه جینسینگ موجود در این مولتی ویتامین نیروی جسمی و ذهنی افزایش یافته و علائمی همچون ضعف، خستگی و حواس پرتی کاهش می‌یابد. همچنین این محصول حاوی آهن، کلسیم، منیزیم، روی، پتاسیم، مس و منگنز نیز میباشد. ویتامین‌هایی که در ترکیبات این کپسول به کار رفته است نیز شامل ویتامین C، E، A، D و ویتامین‌های گروه B میشود.
۲- شربت مولتی ویتامین سانستول:
یک مولتی ویتامین مناسب برای کودکان جهت افزایش انرژی، تمرکز و شادی در کودکان است. این مکمل علاوه بر ویتامین های خانواده ب از جمله ب1، ب2، ب3، ب5 و ب6 محتوی دیگر ویتامین های ضروری چون ویتامین ث، ویتامین ای، ویتامین د3 و همچنین کلسیم است. بعلاوه، این شربت در تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت رشد، بهبود اشتها، جلوگیری از خستگی ذهنی و جسمی و کوتاهتر شدن دوره نقاهت بعد از بیماری ها موثر است.
۳- مولتی ویتامین سیستین ب۶ زینک
یک مولتی ویتامین اقتصادی و مؤثر برای تغذیه، تقویت و افزایش رشد مو و ناخن‌ها با فرمولاسیون کاملی از اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این قرص علاوه بر درمان ریزش مو برای افرادی که دارای ناخن‌های شکننده‌ای هستند بسیار مفید است.
۴- مولتی ویتامین ول وومن:
این مولتی ویتامین بر اساس نیازهای روزانه خانم‌ها تهیه شده است. این مولتی ویتامین علاوه بر اینکه در برطرف کردن نیازهای روزانه بانوان به ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش دارد. همچنین باعث افزایش توان سیستم ایمنی، کمک به درمان کم خونی و کمک به کاهش عوارض قاعدگی و همچنین دوران یائسگی میشود.
۵- مولتی ویتامین ول من:
این مولتی ویتامین بر اساس نیازهای روزانه آقایان به انواع مواد مغذی صورت گرفته و دارای ترکیب بی نظیری از ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و همچنین عصاره جینسینگ بوده که اختصاصا برای حفظ سلامتی، شادابی و افزایش قدرت و سطح انرژی آقایان تهیه شده است
ترکیبات این مولتی ویتامین شامل، جینسنگ، L_carnitine، Co_Q۱۰، منیزیم و ویتامین‌های B۱,B۶,B۱۲ به تولید انرژی کمک میکند و همچنین از جهت داشتن ترکیباتی مانند: جینسینگ، Co_Q۱۰، ویتامینE ، ال-آرژینن، زینک و سایر مواد معدنی موثر در سلامت جنسی، به افزایش قدرت باروری و توانایی جنسی آقایان کمک میکند. قرص ول من با تامین نیازهای روزانه به مواد ضروری و سایر آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند در بهبود و افزایش قدرت عملکرد سیستم ایمنی موثر بوده و مقاومت بدن در مقابل بیماری‌های فصلی و عفونی را افزایش دهد.
۶- مولتی ویتامین استئوکر
این مولتی ویتامین حاوی کلسیم، منیزیم، روی و ویتامین D۳ است که در تقویت و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان موثر است و همچنین به سلامت قلب، ماهیچه‌ها و اعصاب کمک میکند.
در پایان اکیدا توصیه میکنیم از مصرف خودسرانه هر یک از مولتی ویتامین ها و مکمل ها بدون تجویز پزشک خودداری کنید. مصرف خودسرانه و بی رویه ویتامین‌ها عاری از عوارض نیست، برای مثال بسیاری از افراد پس از اینکه دچار ریزش مو میشوند بلافاصله به سراغ مولتی ویتامین های حاوی زینک و بیوتین و … میروند و به توصیه اقوام و آشنایان شروع به مصرف خودسرانه‌ی مکمل‌ها میکنند در حالیکه دلیل ریزش مو در هر شخص متفاوت است. یک فرد ممکن است به دلیل کمبود ویتامین دچار ریزش مو شود در حالیکه فرد دیگر به دلیل مشکلات هورمونیُ تیرویید و … دچار ریزش مو شود که هرکدام از این‌ها نیازمند بررسی و درمان متفاوتی میباشد.
مثال متداول دیگر اینکه متاسفانه برخی خانم ها به دنبال بی حالی و سردرد و سرگیچه بدون مشورت با پزشک خود شروع به مصرف خودسرانه آهن میکند و زمانی که دلیل این موضوع را جویا میشویم پاسخشان اینست که دوستم چنین علایمی داشت و پزشک برایش آهن تجویز کرد و یا در اینترنت مطلبی خوانده که این علایم به دلیل کمبود آهن است و بنابراین مصرف خودسرانه‌ی آهن را شروع کرده و با عوارض overload آهن به ما مراجعه میکند و طی بررسی ها متوجه میشویم ایشان بیماری دیگری دارند که دچار علایم بی حالی و سردرد و سرگیجه شدند و حالا با مصرف خودسرانه آهن علاوه بر بیماری پیشین مشکل دیگری نیز پیدا کردند و روند درمان مشکل تر میشود.
پس حتما قبل از مصرف هر دارویی حتی مکمل‌ها و مولتی ویتامین‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
جهت اطلاعات بیشتر مقاله انواع ریز مغذی ها را مطالعه کنید.